เข้าใจ Lumens, Candela และ Lux ก่อนตัดสินว่าไฟฉาย “สว่างพอไหม”
อ่านแล้ว – ครั้ง
, by Customer Support , 2 min reading time
ตัวเลขความสว่างบนกล่องไม่ได้บอกทุกอย่าง บทความนี้จะช่วยอธิบายความแตกต่างระหว่าง Lumens Candela และ Lux ด้วยแนวคิดเข้าใจง่าย เพื่อให้คุณเลือกไฟฉายได้ตรงกับการใช้งานจริง ไม่หลงตัวเลข และไม่ผิดหวังหลังซื้อ
เวลาเลือกซื้อไฟฉาย สิ่งแรกที่คนส่วนใหญ่มักมองคือ ตัวเลขลูเมนบนกล่อง ยิ่งตัวเลขสูง ยิ่งรู้สึกว่าไฟฉายต้องสว่างกว่า แต่ในโลกของการใช้งานจริง ตัวเลขนั้น ไม่ใช่คำตอบทั้งหมด
ไฟฉายที่ “สว่างบนกล่อง” อาจไม่ใช่ไฟฉายที่ “สว่างตอนใช้งานจริง”
เพื่อเข้าใจเรื่องนี้อย่างถูกต้อง เราจำเป็นต้องแยกความหมายของ 3 คำสำคัญออกจากกันให้ชัดเจน
Lumens / Candela / Lux
ภาพเปรียบเทียบ Lumens Candela และ Lux ด้วยแนวคิด “น้ำในถัง” ช่วยให้เข้าใจว่าความสว่างบนกล่องไม่เท่ากับความสว่างที่ใช้งานจริง
1. Lumens (ลูเมน)
ปริมาณแสงทั้งหมด ไม่ใช่ความสว่างที่ตาเห็น
Lumen คือหน่วยวัด ปริมาณแสงทั้งหมด ที่แหล่งกำเนิดแสงปล่อยออกมาในทุกทิศทาง (360 องศา)
ลองนึกถึงน้ำในถัง
ลูเมนคือ ปริมาณน้ำทั้งหมดที่มีอยู่ในถัง
ความเข้าใจผิด: หลายคนคิดว่าลูเมนเยอะต้องส่องไกล แต่ความจริงลูเมนบอกแค่ว่า "มีแสงออกมาเท่าไหร่" เท่านั้น ไม่ได้บอกว่าแสงนั้นจะพุ่งเป็นลำหรือกระจายเป็นวงกว้าง
ความจริง: ลูเมนไม่ได้บอกว่าแสงพุ่งไกลแค่ไหน ไม่ได้บอกว่าพื้นตรงหน้าสว่างแค่ไหน
หมายเหตุด้านวิศวกรรม
ไฟฉายคุณภาพสูงมักระบุค่าความสว่างแบบ OTF (Out The Front) ซึ่งเป็นค่าที่วัดจากแสงที่ออกมาจากหน้าเลนส์จริง หลังจากหักการสูญเสียในระบบสะท้อนแสงแล้ว
ตัวเลขลักษณะนี้จะใกล้เคียงการใช้งานจริงมากกว่าค่าที่วัดจากตัวหลอด LED เพียงอย่างเดียว
2. Candela (แคนเดลา)
แสงพุ่งไกลแค่ไหน วัดกันที่ตรงนี้
ถ้าลูเมนคือ ปริมาณน้ำในถัง
Candela คือ แรงดันน้ำที่พุ่งออกจากหัวฉีด
Candela คือหน่วยวัด ความเข้มของแสงในทิศทางเดียว
-
Candela สูง: แสงจะพุ่งเป็นลำ แคบและไกล (Throw) เหมาะสำหรับการส่องระยะไกล งานกู้ภัย หรือตรวจการณ์พื้นที่กว้าง
-
Candela ต่ำ: แสงจะกระจายกว้าง (Flood) สว่างสบายตาในระยะใกล้ เหมาะกับงานภาคสนาม
การเดินป่า หรือการทำงานในพื้นที่แคบ
จุดสังเกตที่หลายคนไม่รู้
ไฟฉายที่มีลูเมนเท่ากัน อาจให้ระยะส่องต่างกันหลายเท่า ทั้งหมดนี้ขึ้นอยู่กับ การออกแบบชุดสะท้อนแสง (Reflector) หรือ เลนส์ (เช่น TIR Optics)
ไฟฉายที่มี Candela สูง
จะให้ลำแสงพุ่งไกล
แต่ไม่ได้แปลว่าพื้นที่รอบตัวจะสว่างทั่วถึง
ตัวอย่างลำแสงไฟฉายที่ส่องไกลแต่พื้นที่รอบข้างไม่ได้สว่างทั่วถึง แสดงความสัมพันธ์ระหว่าง candela และ lux
3. Lux (ลักซ์)
ความสว่างที่สัมผัสได้จริง – สิ่งที่ตาเรารับรู้บนพื้นผิว
Lux คือหน่วยวัดปริมาณแสงที่ "ตกกระทบบนพื้นผิว" ในระยะที่กำหนด นี่คือหน่วยที่บอกเราว่าเป้าหมายที่เราส่องไปนั้น "สว่างชัดเจน" แค่ไหน
- Lux แปรผันตามระยะทาง: ค่า Lux จะลดลงเมื่อระยะห่างเพิ่มขึ้น
- การใช้งาน: ไฟฉายคุณภาพสูงจะออกแบบมาให้ค่า Lux สม่ำเสมอ ไม่เกิดจุดบอดกลางลำแสง และไม่จ้าเกินไปจนตาพร่า (Glare) ไฟฉายที่ออกแบบดี จะให้แสงที่ควบคุมได้ เพื่อลดความเมื่อยล้าของสายตาเมื่อต้องใช้งานต่อเนื่องนานๆ
แล้ว Watt (วัตต์) เกี่ยวอะไรด้วย
Watt ไม่ใช่หน่วยวัดความสว่าง สำหรับไฟฉาย Watt คือ "พลังงานที่ใช้ไป" วัตต์สูง ไม่ได้แปลว่าสว่างกว่าเสมอไป แต่หมายถึงการใช้พลังงานมากขึ้น ซึ่งนำไปสู่ความร้อนสูงและการใช้พลังงานที่ไม่มีประสิทธิภาพ แบตเตอรี่หมดเร็วเกินจำเป็น
ไฟฉายระดับ Professional จึงให้ความสำคัญกับระบบควบคุมพลังงาน เพื่อเปลี่ยนพลังงานให้เป็น “แสงที่ใช้งานได้จริง” ไม่ใช่ความร้อนที่สูญเปล่า
ทำไมตัวเลขบนกล่อง ถึงไม่สะท้อนการใช้งานจริง
หลายคนคงเคยเจอไฟฉายระบุว่า 2,000 ลูเมน แต่ใช้งานได้เต็มกำลังเพียงไม่กี่นาที
ไฟฉายส่วนใหญ่จะระบุค่าความสว่างสูงสุด (Turbo) ไว้สูงมาก แต่ในทางฟิสิกส์ เมื่อเปิดโหมดนี้ ความร้อนจะพุ่งสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว ระบบจะทำการ "ลดแสงลงอัตโนมัติ" เพื่อป้องกันวงจรเสียหาย สิ่งนี้เรียกว่า Thermal Stepdown
ผลคือ: คุณอาจได้ความสว่าง 2,000 ลูเมน เพียงแค่ 1-2 นาทีแรก หลังจากนั้นแสงจะดรอปลงเหลือเพียงไม่กี่ร้อยลูเมน "การเลือกไฟฉายที่รักษาความสว่างคงที่ (Constant Brightness) ได้ดี จึงสำคัญกว่าการเลือกไฟฉายที่ตัวเลขสูงสุดแค่ชั่วคราว"
หากต้องการเข้าใจประเด็นนี้เชิงลึก
สามารถอ่านต่อได้ที่บทความ
👉 ไฟฉายสว่างมาก แต่ทำไมใช้จริงไม่สว่าง
สรุป
-
Lumens
ปริมาณแสงทั้งหมด -
Candela
แสงพุ่งไกลและแรงแค่ไหน -
Lux
ความสว่างที่ตกบนเป้าหมายจริง
ไฟฉายที่ดีไม่ใช่ไฟฉายที่มีตัวเลขสูงที่สุด แต่คือไฟฉายที่ ควบคุมแสงได้แม่นยำ
รักษาความสว่างได้สม่ำเสมอและพร้อมใช้งานในสภาพแวดล้อมจริง