Emergency Blanket คืออะไร? ความจริงเกี่ยวกับผ้าห่มฉุกเฉิน และการใช้งานในชีวิตจริง
, by Customer Support, 2 min reading time
ผ้าห่มฉุกเฉินหรือ Emergency Blanket เป็นอุปกรณ์ช่วยชีวิตที่ถูกพัฒนาโดย NASA เพื่อป้องกันภาวะ Hypothermia ในสถานการณ์กู้ชีพ กีฬา และการเดินป่า บทความนี้อธิบายที่มา วัสดุ คุณสมบัติ และการใช้งานจริงของผ้าห่มฉุกเฉินอย่างถูกต้องตามหลักวิทยาศาสตร์
ผ้าห่มฉุกเฉิน หรือที่หลายคนรู้จักในชื่อ Emergency Blanket, Space Blanket หรือ Mylar Blanket มักถูกพบในชุดยังชีพหรืออุปกรณ์กลางแจ้ง ลักษณะเป็นแผ่นฟอยล์เคลือบสีเงินบาง ๆ น้ำหนักเบา และสามารถพับเก็บได้กะทัดรัด จึงมีคนจำนวนมากเข้าใจว่าเป็นเพียงอุปกรณ์เสริมที่ “มีหรือไม่มีก็ได้” และมักถูกจัดอยู่ในสินค้าราคาถูกในท้องตลาด
อย่างไรก็ตาม ในงานด้าน การแพทย์ฉุกเฉิน กู้ภัย การเดินป่า การเอาตัวรอดในสถานการณ์กลางแจ้ง และงานวิ่งมาราธอนระดับสากล ผ้าห่มฉุกเฉินนั้นถูกจัดเป็น อุปกรณ์ช่วยชีวิต (Life-saving Equipment) ที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากมีบทบาทในการป้องกันภาวะอันตรายทางสรีรวิทยาที่เรียกว่า Hypothermia — ภาวะที่อุณหภูมิร่างกายลดต่ำจนกระทบต่อการทำงานของระบบต่าง ๆ ของร่างกาย
เพื่อเข้าใจบทบาทของอุปกรณ์ชิ้นเล็กนี้ จำเป็นต้องย้อนกลับไปดูถึง “ที่มา” และ “เหตุผลทางวัสดุและวิทยาศาสตร์” ของมัน
จุดกำเนิดของ Emergency Blanket
ผ้าห่มฉุกเฉินมีต้นกำเนิดจากงานวิจัยของ องค์การนาซ่า (NASA) ในปี ค.ศ. 1964
NASA ต้องการวัสดุที่:
- สะท้อนรังสีความร้อน ได้ดี
- น้ำหนักเบามาก
- ทนต่อสภาพอวกาศ
- ไม่เสื่อมสภาพง่าย
จึงพัฒนา ฟิล์มโพลีเอสเตอร์ชนิดพิเศษเคลือบอะลูมิเนียม ที่รู้จักกันในชื่อ Mylar (BoPET) ซึ่งถูกนำไปใช้ใน:
| การใช้งานดั้งเดิม | วัตถุประสงค์ |
|---|---|
| ชุดนักบินอวกาศ | ควบคุมอุณหภูมิร่างกายในสภาวะสุญญากาศ |
| ดาวเทียมและแผงอุปกรณ์อวกาศ | สะท้อนรังสีดวงอาทิตย์ ลดการสะสมความร้อน |
| ฉนวนกันร้อนในยานอวกาศ | ป้องกันความร้อนที่เกิดจากการเสียดสีกับชั้นบรรยากาศ |
Mylar คืออะไร? (BoPET)
Mylar เป็นชื่อทางการค้าของฟิล์ม BoPET (Biaxially-Oriented Polyethylene Terephthalate)
คุณสมบัติสำคัญ:
- สะท้อนรังสีความร้อนได้ดี ช่วยกักเก็บอุณหภูมิร่างกาย
- น้ำหนักเบามาก สามารถพกติดตัวได้ตลอดเวลา
- มีความแข็งแรง ไม่ฉีกหรือขาดง่ายเหมือนพลาสติกบาง
- กันน้ำ กันลม ป้องกันการสูญเสียความร้อนจากการพาความร้อน
- ไม่เป็นพิษ และไม่เสื่อมสภาพง่ายเมื่อเก็บรักษาในที่แห้ง
จึงเป็นวัสดุที่เหมาะสมสำหรับใช้งานในสถานการณ์ฉุกเฉินที่เกี่ยวข้องกับชีวิต
Emergency Blanket ทำงานอย่างไร?
การสูญเสียความร่างกายเกิดขึ้นได้ 4 วิธี:
- การนำความร้อนออกโดยตรง (Conduction)
- การพาความร้อนโดยอากาศหรือน้ำ (Convection)
- การระเหยของเหงื่อและความชื้น (Evaporation)
- การสูญเสียพลังงานในรูปของรังสีอินฟราเรด (Radiation)
ผ้าห่มฉุกเฉินทำหน้าที่ลดข้อที่ 2–4 ได้พร้อมกัน
| กลไกป้องกัน | วิธีการทำงาน |
|---|---|
| สะท้อนความร้อนกลับเข้าสู่ร่างกาย | ผิวเคลือบอะลูมิเนียมสะท้อนรังสีอินฟราเรด |
| กันลมและน้ำ | ป้องกันการพาความร้อนออกจากร่างกาย |
| ลดการระเหยของความร้อนจากผิวหนัง | รักษาอุณหภูมิให้คงที่ในระยะเวลาหนึ่ง |
ผลลัพธ์คือ ลดความเสี่ยงของภาวะ Hypothermia อย่างมีนัยสำคัญ
เหตุใดผ้าห่มฉุกเฉินจึงสำคัญในสถานการณ์ต่าง ๆ
งานกู้ชีพและการแพทย์ฉุกเฉิน (EMS)
ใช้ในผู้ป่วยที่:
- เสียเลือดมาก
- ถูกช่วยขึ้นจากน้ำ
- ประสบอุบัติเหตุในที่โล่ง
- รอเคลื่อนย้ายบนเปลหรือรถพยาบาล
งานกู้ภัยและเหตุฉุกเฉินกลางแจ้ง
ใช้ใน:
- ภูเขา ดอย ป่า
- พื้นที่สภาพอากาศแปรปรวน
- ผู้รอดชีวิตจากภัยพิบัติ เช่น พายุ แผ่นดินไหว น้ำท่วม
กีฬา endurance เช่น มาราธอนและไตรกีฬา
หลังเส้นชัย อุณหภูมิร่างกายสามารถลดลงได้อย่างรวดเร็ว
ผู้จัดการแข่งขันระดับสากลจึง แจก Emergency Blanket เป็นมาตรฐาน
การเดินป่าและนักผจญภัย
Emergency Blanket ยังสามารถใช้เป็น:
- ผ้าคลุมกันลม/กันฝน
- แผ่นรองกันความชื้น
- ที่พักชั่วคราว (Shelter)
- แผ่นสะท้อนแสงเพื่อส่งสัญญาณให้เฮลิคอปเตอร์
เปรียบเทียบผ้าห่มฉุกเฉินมาตรฐาน vs แบบราคาถูก
| คุณสมบัติ | มาตรฐานการแพทย์ (BoPET/Mylar) | ผ้าห่มราคาถูก (พลาสติก) |
|---|---|---|
| การกักเก็บความร้อน | สูงสุด ~90% | ต่ำกว่า ~50% |
| ความทนทาน | ทนแรงดึง ไม่ฉีกง่าย | ฉีกง่าย ใช้แล้วทิ้ง |
| ความปลอดภัย | ปลอดสารเคมี ไม่ติดผิว | ฟอยล์บาง ลอกและแตกได้ |
| เหมาะกับสถานการณ์ชีวิตจริง | เหมาะสม | ไม่เหมาะ |
Dynarex Emergency Blanket (มาตรฐานการแพทย์)
- ขนาด: 52" x 84"
- วัสดุ: Heat-Reflective Mylar Foil
- น้ำหนักเบา พับเก็บง่าย
- บรรจุแยกชิ้น เพื่อความสะอาดพร้อมใช้งาน
- ผ่านมาตรฐานอุปกรณ์การแพทย์ของสหรัฐอเมริกา
แม้ผลิตในจีน แต่กระบวนการควบคุมคุณภาพอยู่ภายใต้มาตรฐานของ Dynarex USA
จึงแตกต่างอย่างชัดเจนจากผ้าห่มฉุกเฉินราคาถูกที่ไม่ได้ผ่านมาตรฐานใด ๆ
ผ้าห่มฉุกเฉินไม่ได้ถูกออกแบบมาเพื่อ “ความอุ่นสบาย” แต่ถูกออกแบบมาเพื่อ รักษาชีวิต
หน้าที่สำคัญคือการป้องกัน ภาวะ Hypothermia ซึ่งเป็นภาวะที่เกิดขึ้นได้ง่ายกว่าที่หลายคนคาดคิด
จึงกล่าวได้ว่า การพกผ้าห่มฉุกเฉินหนึ่งผืน คือการพก “เวลา” เพิ่มให้ร่างกาย
- เวลาในการรอการช่วยเหลือ
- เวลาในการประคองชีวิต
- เวลาในการรอดกลับบ้านอย่างปลอดภัย
