QC & PD Fast Charging Demystified: คู่มือเลือกอะแดปเตอร์ให้ถูกต้อง
, by Customer Support, 7 min reading time
คุณรู้หรือไม่ว่า QC และ PD Fast Charging แตกต่างกันอย่างไร? ในยุคที่การชาร์จเร็วกลายเป็นสิ่งจำเป็น การทำความเข้าใจโปรโตคอลเหล่านี้จะช่วยให้คุณเลือกอะแดปเตอร์ที่เหมาะสมและปลอดภัยที่สุด บทความนี้จะไขทุกข้อสงสัย พร้อมคู่มือฉบับสมบูรณ์ที่จะทำให้คุณเป็นผู้เชี่ยวชาญด้านการชาร์จเร็ว!
ทุกวันนี้เวลาเราใช้งานสมาร์ตโฟนหรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ เรามักจะเห็นผู้ผลิตระบุว่ารองรับเทคโนโลยีชาร์จเร็ว QC (Quick Charge) หรือ PD (Power Delivery) บนกล่องอุปกรณ์ แต่ผู้ใช้ส่วนใหญ่อาจไม่เข้าใจความหมายและข้อแตกต่างที่แท้จริงของเทคโนโลยีเหล่านี้ ในยุคที่การชาร์จเร็วกลายเป็นสิ่งสำคัญ การทำความเข้าใจโปรโตคอลเหล่านี้จึงเป็นสิ่งจำเป็น
โปรโตคอลชาร์จเร็วคืออะไร?
โปรโตคอลชาร์จเร็ว (Fast Charging Protocol) คือภาษาที่อุปกรณ์กับอะแดปเตอร์ใช้สื่อสารกัน ถ้าทั้งคู่ “พูดภาษาเดียวกัน” ก็จะชาร์จเร็วได้ หากโปรโตคอลไม่ตรงกันจะชาร์จได้แค่ปกติ
ปัจจุบันโปรโตคอลมีหลายแบบ แต่ 2 ที่นิยมที่สุดคือ QC (Quick Charge) และ PD (Power Delivery)
QC (Quick Charge) คืออะไร?
QC ย่อมาจาก Quick Charge เป็นเทคโนโลยีชาร์จเร็วที่พัฒนาโดย Qualcomm ผู้ผลิตชิปเซ็ตโทรศัพท์มือถือ และอุปกรณ์ด้านเทคโนโลยี
เทคโนโลยีนี้เพิ่มความเร็วการชาร์จด้วยการปรับแรงดันและกระแสไฟให้สูงขึ้น หรือปรับเปลี่ยนกำลังไฟฟ้าให้เหมาะสมกับอุปกรณ์ในช่วงเวลานั้น ๆ เพื่อให้ได้ประสิทธิภาพในการจ่ายไฟได้สูงสุด
นับตั้งแต่เปิดตัว QC ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องเพื่อให้ตอบสนองความต้องการของผู้ใช้ได้ดียิ่งขึ้น โดยมีเวอร์ชันต่างๆ ดังนี้:
ตารางชุดที่ 1 – เวอร์ชัน QC
| Version | Release Time | DC Voltage | Max Current | Max Power | Interface Type | Compatible with Previous Versions |
|---|---|---|---|---|---|---|
| QC 1.0 | 2013 | 5V | 2A | 10W | Micro USB | / |
| QC 2.0 | 2014 | 5V/9V/12V | 2A | 24W | Micro USB | Yes |
| QC 3.0 | 2015 | 3.6V-12V | 3A | 36W | Type-C | Yes |
| QC 4.0 | 2016 | 3.6V-20V | 5A | 100W | Type-C | No |
| QC 4+ | 2017 | 3.6V-20V | 5A | 100W | Type-C | Yes |
| QC 3+ | 2020 | 5V/9V/12V/20V | 3A | 60W | Type-C | Yes |
| QC 5.0 | 2020 | 5V/9V/12V/15V/20V | 5A | 100W | Type-C | Yes |
XTAR 18W QC 3.0 USB Wall Adapter
โปรโตคอล PD (Power Delivery)
PD ย่อมาจาก Power Delivery เป็นอีกหนึ่งโปรโตคอลชาร์จเร็วที่ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องเพื่อรองรับเทคโนโลยีและฟังก์ชันใหม่ๆ เช่น การเพิ่มขอบเขตกำลังไฟ (EPR) ซึ่งทำให้แรงดันไฟฟ้าเพิ่มขึ้นเป็น 48V และกำลังไฟสูงสุดเพิ่มขึ้นจาก 100W เป็น 240W ทำให้สามารถชาร์จอุปกรณ์หลากหลายประเภทได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากขึ้น เช่น MacBook สมาร์ตโฟน แล็ปท็อป อุปกรณ์ไฟฟ้าขนาดเล็ก เวอร์ชันล่าสุดรองรับกำลังสูงถึง 240W
ตารางชุดที่ 2 – เวอร์ชัน PD
| Version | Release Time | Input | Max Power | Interface Type | Compatible with Previous Versions |
|---|---|---|---|---|---|
| PD 1.0 | 2012 | 5V 3A / 12V 3A / 20V 5A | 100W | Type-C | / |
| PD 2.0 | 2014 | 5V 3A / 9V 3A / 12V 3A / 15V 3A / 20V 5A | 100W | Type-C | Yes |
| PD 3.0 | 2017 | 5V 3A / 9V 3A / 15V 3A / 20V 2.25-5A (PPS 3.3V-21V) | 100W | Type-C | Yes |
| PD 3.1 | 2021 | 5V 3A / 9V 3A / 15V 3A / 20V 5A (EPR: 28-48V 5A) | 240W | Type-C | Yes |
ความแตกต่าง QC vs PD
หลังจากทำความเข้าใจโปรโตคอลทั้งสองแล้ว นี่คือ 3 ข้อแตกต่างที่ช่วยให้คุณตัดสินใจเลือกอุปกรณ์ชาร์จได้ง่ายขึ้น:
- กำลังไฟ: QC 3.0 ที่ใช้งานอย่างแพร่หลายจ่ายไฟได้สูงสุด 36W ในขณะที่เวอร์ชันล่าสุดจ่ายได้ถึง 100W ส่วน PD 3.0 จ่ายไฟได้สูงสุด 100W และเวอร์ชันล่าสุด PD3.1 จ่ายไฟได้สูงสุด 240W ทำให้ PD มีกำลังไฟสูงกว่าและเหมาะสำหรับอุปกรณ์ที่ต้องการพลังงานมาก
- ความเร็วในการชาร์จ: แม้ทั้งคู่จะให้ความเร็วในการชาร์จที่น่าพอใจ แต่โดยทั่วไปแล้ว PD จะเร็วกว่า QC เนื่องจากสามารถส่งกำลังไฟได้มากกว่า
- อุปกรณ์ที่รองรับ: QC เหมาะสำหรับอุปกรณ์ Android ที่ใช้ชิป Qualcomm รวมถึงอุปกรณ์กำลังไฟต่ำอื่นๆ เช่น พาวเวอร์แบงก์และหูฟังบลูทูธ ส่วน PD ด้วยช่วงกำลังไฟที่กว้างกว่า จึงไม่เพียงเหมาะกับโทรศัพท์มือถือเท่านั้น แต่ยังรวมถึงอุปกรณ์ที่ใช้พลังงานสูง เช่น แล็ปท็อป MacBook และเครื่องใช้ไฟฟ้าขนาดเล็ก
ตารางชุดที่ 3 – อะแดปเตอร์และโปรโตคอล
| Adapter Model | QC Support | PD Support | Other Protocols | Max Power |
|---|---|---|---|---|
| Apple 20W USB-C Adapter | No | PD 3.0 | Apple 2.4A | 20W |
| Samsung 25W Super Fast Charger | QC 2.0 | PD 3.0 PPS | Samsung AFC | 25W |
| Xiaomi 67W Charger | QC 4+ | PD 3.0 PPS | Mi Charge Turbo | 67W |
| Anker Nano II 65W GaN | QC 4+ | PD 3.0 PPS | Huawei FCP/SCP | 65W |
| Baseus 100W GaN2 | QC 5.0 | PD 3.0 PPS | Huawei SCP / OPPO VOOC | 100W |
อะแดปเตอร์และโปรโตคอลใน XTAR Charger
XTAR เป็นแบรนด์ที่เน้นผลิตเครื่องชาร์จแบตเตอรี่สำหรับทั้งถ่านชาร์จ (เช่น 18650, 21700) และอุปกรณ์ USB โดยรองรับเทคโนโลยีชาร์จเร็วทั้ง QC (Quick Charge) และ PD (Power Delivery) บางรุ่นสามารถใช้เป็น Power Bank ได้ จึงเหมาะสำหรับคนที่ต้องการอุปกรณ์ชาร์จแบบอเนกประสงค์
| XTAR Model | QC Support | PD Support | Max Power | Special Notes |
|---|---|---|---|---|
| XTAR VC4SL | QC 3.0 | No | 36W | สำหรับชาร์จแบตเตอรี่ Li-ion และ NiMH |
| XTAR PB2S | QC 3.0 | No | 18W | ใช้เป็น Power Bank ได้ |
| XTAR SC1 Plus | QC 3.0 | No | 18W | พกพาสะดวก ชาร์จเร็ว |
| XTAR PB2C | QC 3.0 | No | 18W | ชาร์จแบตเตอรี่และเป็น Power Bank |
| XTAR PD45 | No | PD 3.0 | 45W | สำหรับอุปกรณ์ USB-C หลากหลาย |
ตารางชุดที่ 5 – การเทียบกำลังไฟกับการใช้งาน
ตารางนี้ช่วยให้เลือกอะแดปเตอร์ให้เหมาะสมกับอุปกรณ์ โดยดูจากกำลังไฟ (Watt) ที่จ่ายออกมา ยิ่งกำลังไฟสูง อุปกรณ์ก็สามารถชาร์จได้เร็วขึ้น แต่ควรเลือกให้ ตรงกับสเปกของอุปกรณ์ เพื่อความปลอดภัยและยืดอายุแบตเตอรี่
| Watt | เหมาะกับอุปกรณ์ | ตัวอย่าง |
|---|---|---|
| 5W–18W | สมาร์ตโฟนทั่วไป / หูฟังไร้สาย | Apple 5W, QC 2.0, PD 18W |
| 20W–30W | สมาร์ตโฟนชาร์จเร็ว / แท็บเล็ต | Apple 20W, Samsung 25W |
| 45W–65W | โน้ตบุ๊กบางเบา / อุปกรณ์ PD | MacBook Air, Dell XPS 13 |
| 90W–100W | โน้ตบุ๊กประสิทธิภาพสูง | MacBook Pro 16", Gaming Laptop |
| 140W–240W | โน้ตบุ๊กขนาดใหญ่ / PD 3.1 | MacBook Pro M2 Max, Workstation |
อะแดปเตอร์ยอดนิยมรองรับโปรโตคอลใดบ้าง?
ตารางแสดงโปรโตคอลชาร์จเร็วที่อะแดปเตอร์ยอดนิยมในท้องตลาดรองรับ ซึ่งสามารถใช้เป็นข้อมูลอ้างอิงในการเลือกซื้อได้:
| ยี่ห้อ | รุ่น | โปรโตคอลชาร์จเร็ว | กำลังไฟสูงสุด |
|---|---|---|---|
| Belkin | \ | PD3.0 | 40W |
| Aukey | \ | PD3.0 | 35W |
| Aukey | \ | PD3.0 | 65W |
| RavPower | \ | PD3.0 | 65W |
| iPhone | MHJ83CH/A | PD | 20W |
| iPhone | NWP3CH/A | PD | 35W |
| UGREEN | \ | PD3.0 | 20W |
| Samsung | EP-T2510 | PD3.0 / SFC | 25W |
| Samsung | EP-T4510 | PD3.0 / SFC2.0 | 45W |
| Anker | A2337 | PD3.0 / PD2.0 / QC3.0 / QC2.0 / PIQ3.0 | 30W |
| Anker | A2667 | PD3.0 / PD2.0 / QC3.0 / QC2.0 / PIQ3.0 | 65W |
| Huawei | P0013 | PD / QC / SCP / UFCS | 40W |
| Huawei | \ | PD3.0 / QC2.0 / FCP / SCP | 90W |
| Xiaomi | MDY-16-EU | PD3.0 / QC3.0 / QC2.0 / UFCS1.0 | 140W |
| ROMITA | ZCA-43T | PD20W / QC18W / FCP20W | \ |
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการชาร์จเร็ว
1. ความเข้ากันได้ของอะแดปเตอร์
-
อะแดปเตอร์ PD ชาร์จอุปกรณ์ QC ได้หรือไม่?
-
ได้ อะแดปเตอร์ PD สามารถชาร์จอุปกรณ์ QC แบบชาร์จเร็วได้ เนื่องจาก PD3.0 เป็นต้นมาได้รวมความเข้ากันได้กับโปรโตคอล QC ทำให้สามารถปรับแรงดันและกระแสไฟได้โดยอัตโนมัติ อย่างไรก็ตาม อะแดปเตอร์ QC ไม่สามารถชาร์จอุปกรณ์ PD ได้โดยตรง หากไม่รองรับโปรโตคอล PD (ตั้งแต่ QC 4.0 ขึ้นไป)
-
-
ใช้ QC หรือ PD ชาร์จอุปกรณ์ที่ไม่มีฟังก์ชันชาร์จเร็วได้หรือไม่?
-
ได้ โดยปกติแล้วจะไม่มีความเสียหายเกิดขึ้น อุปกรณ์จะสลับไปเป็นการชาร์จปกติแทน และอะแดปเตอร์ที่ดีจะมีชิปควบคุมที่สามารถตรวจสอบโปรโตคอล หากไม่รองรับ อะแดปเตอร์จะลดกำลังไฟลง แม้ว่าจะสามารถใช้ชั่วคราวได้ แต่การใช้อุปกรณ์แท้ในระยะยาวจะดีกว่า
-
-
เมื่ออะแดปเตอร์และอุปกรณ์รองรับทั้ง QC และ PD จะใช้โปรโตคอลใด?
-
โดยทั่วไปจะใช้ PD ก่อน เนื่องจาก PD เป็นโปรโตคอลมาตรฐานสาธารณะที่ถูกจัดลำดับความสำคัญก่อนโปรโตคอลส่วนตัว
-
2. การเลือกอะแดปเตอร์ที่ไม่เหมาะสม
-
กำลังไฟไม่ตรงกับอุปกรณ์จะเกิดอะไรขึ้น?
หากอะแดปเตอร์มีกำลังไฟ ต่ำกว่า ที่อุปกรณ์ต้องการ การชาร์จจะช้าลง หรือชาร์จไม่เต็ม ในทางกลับกัน หากกำลังไฟ สูงกว่ามาก การใช้งานต่อเนื่องอาจทำให้แบตเตอรี่ร้อนเกินไป ซึ่งแม้จะมีระบบป้องกัน แต่ก็ยังมีความเสี่ยง
-
อันตรายจากอะแดปเตอร์คุณภาพต่ำ
ไม่ควรซื้ออะแดปเตอร์เพราะราคาถูกเพียงอย่างเดียว เนื่องจากอะแดปเตอร์คุณภาพต่ำอาจทำให้เกิดปัญหา:
- เสี่ยงต่อการลัดวงจร: ฉนวนภายในไม่ดีหรือคุณภาพชิ้นส่วนต่ำ อาจทำให้เกิดเพลิงไหม้ได้
- ความร้อนสูงเกินไป: ประสิทธิภาพการแปลงไฟต่ำและการระบายความร้อนไม่ดี ทำให้เครื่องร้อนและอาจสร้างความเสียหายได้
- สัญญาณรบกวนแม่เหล็กไฟฟ้า: อาจรบกวนการทำงานของอุปกรณ์อื่นๆ
- ความเข้ากันได้ต่ำ: ไม่สามารถระบุและปรับการชาร์จให้เหมาะสมกับอุปกรณ์ได้
3. ความเข้ากันของอะแดปเตอร์ สายเคเบิล และอุปกรณ์ชาร์จ
ทำไมกำลังไฟของทั้งสามสิ่งต้องสอดคล้องกัน?
หลายคนบ่นว่าชาร์จไม่เร็วเท่าที่ผู้ผลิตโฆษณา นั่นเป็นเพราะกำลังไฟสูงสุดในการชาร์จถูกกำหนดโดยองค์ประกอบที่ มีกำลังไฟต่ำที่สุด ตัวอย่างเช่น:
- อะแดปเตอร์ 80W + สาย 80W + อุปกรณ์ 80W → 80W
- อะแดปเตอร์ 80W + สาย 60W + อุปกรณ์ 80W → 60W
- อะแดปเตอร์ 33W + สาย 80W + อุปกรณ์ 80W → 33W
สายชาร์จมีผลต่อความเร็วหรือไม่?
มีผลอย่างมาก เนื่องจากสายชาร์จมีหน้าที่ส่งกระแสไฟ ความหนาของสายที่มากขึ้นจะสามารถรองรับกระแสไฟได้สูงขึ้น และสายที่สั้นกว่าจะมีการสูญเสียพลังงานน้อยกว่า นอกจากนี้ สายชาร์จต้องรองรับโปรโตคอลชาร์จเร็วเดียวกับอะแดปเตอร์และอุปกรณ์ด้วย
วิธีการเลือกอะแดปเตอร์ที่เหมาะสม?
สิ่งสำคัญคือการตรวจสอบว่าอุปกรณ์ของคุณรองรับโปรโตคอลและกำลังไฟ (แรงดันและกระแส) แบบใด จากนั้นจึงเลือกอะแดปเตอร์ที่มีคุณสมบัติตรงกัน เพื่อความปลอดภัย ควรเลือกยี่ห้อที่มีชื่อเสียงและได้รับการรับรองมาตรฐาน เช่น CE หรือ FCC
ผลกระทบของเทคโนโลยีชาร์จเร็วต่อแบตเตอรี่
การชาร์จเร็วมีผลเสียต่อแบตเตอรี่หรือไม่?
การชาร์จปกติและชาร์จเร็วต่างทำให้แบตเตอรี่เสื่อมสภาพตามธรรมชาติ แต่เป็นไปในระดับที่น้อยมาก สิ่งสำคัญคือ:
- ใช้อุปกรณ์ที่ได้รับการรับรอง: อะแดปเตอร์และสายชาร์จที่ไม่มีคุณภาพอาจทำให้แบตเตอรี่เสื่อมเร็วขึ้น
- ควบคุมอุณหภูมิ: การชาร์จเร็วทำให้เกิดความร้อนสูงกว่าปกติ ควรหลีกเลี่ยงการชาร์จในสภาพแวดล้อมที่ร้อนจัด
- ใช้ฟังก์ชันการจัดการแบตเตอรี่: สมาร์ทโฟนรุ่นใหม่มีฟีเจอร์ "การชาร์จเพื่อถนอมแบตเตอรี่" ที่ช่วยยืดอายุการใช้งานแบตเตอรี่
- ไม่ควรใช้งานขณะชาร์จ: การเล่นเกมที่ใช้พลังงานสูงในขณะชาร์จเร็วจะยิ่งเพิ่มอุณหภูมิและเร่งการเสื่อมของแบตเตอรี่
เทรนด์ใหม่ – GaN Technology
GaN (Gallium Nitride) คือวัสดุเซมิคอนดักเตอร์ชนิดหนึ่งที่มีคุณสมบัติเป็นตัวนำไฟฟ้าที่ดีเยี่ยม ทำให้การแปลงพลังงานมีประสิทธิภาพสูงขึ้นและลดการสูญเสียพลังงานลง เมื่อเทียบกับวัสดุซิลิคอนแบบดั้งเดิม ทำให้สามารถผลิตอะแดปเตอร์ที่มีขนาดเล็กลงแต่ยังคงประสิทธิภาพสูงได้
แม้ GaN จะไม่ใช่โปรโตคอลชาร์จเร็ว แต่เทคโนโลยีนี้รองรับโปรโตคอลและพอร์ตชาร์จที่หลากหลาย ทำให้สามารถตอบสนองความต้องการของอุปกรณ์ต่างๆ ได้อย่างครอบคลุม และคาดว่าจะกลายเป็นมาตรฐานใหม่ในอนาคต
สรุป
ประโยชน์ของการชาร์จเร็วนั้นชัดเจน แต่เมื่อคุณเห็นว่าอุปกรณ์รองรับโปรโตคอล QC หรือ PD สิ่งสำคัญที่สุดคือการ เลือกใช้อะแดปเตอร์และสายชาร์จที่รองรับโปรโตคอลและมีกำลังไฟที่เหมาะสม กับอุปกรณ์ของคุณ เพื่อให้ได้ทั้งความเร็วในการชาร์จสูงสุดและความปลอดภัยในการใช้งาน
